Nhu cầu cấp bách

Tại Hội thảo “Tiếp cận các phương án tài chính và Cổ phần hóa các GENCO” ngày 18/11/2013 giữa EVN và Ngân hàng Thế giới (WB), Phó Tổng giám đốc EVN Đinh Quang Tri cũng đã khẳng định lại một lần nữa mục tiêu tìm kiếm, tiếp cận các giải pháp tài chính bền vững. Ông Tri nhấn mạnh, EVN đang và sẽ tiếp tục nỗ lực tìm kiếm giải pháp tài chính bền vững đầu tư cho các dự án nguồn điện lớn theo Quy hoạch điện VII, trong đó, cổ phần hóa các EVN GENCO được xem như là một hướng đi cần thiết.

Theo Quy hoạch điện VII, nguồn tài chính cần có đảm bảo đầu tư cho các dự án của toàn Tập đoàn giai đoạn 2013 – 2015 là khoảng từ 5 – 6 tỷ USD/năm; giai đoạn 2015 – 2020 là khoảng từ 7 – 8 tỷ USD/năm. Đây thực sự là “những con số thách thức” đối với EVN, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế đất nước còn nhiều khó khăn.

Theo Tiến sỹ Lê Xuân Nam - Kế toán trưởng của EVN, trong khi nhu cầu đầu tư càng ngày càng lớn, nhưng khả năng tiếp cận các nguồn vốn của EVN lại rất khó khăn. Một mặt là do các quy định hiện hành, mặt khác còn là do chưa có cơ chế rõ ràng cho hoạt động dự báo biến động về lãi suất, tỷ giá… nên nếu EVN huy động dòng vốn ngoại thì rủi ro cũng rất cao.

Không chỉ nguồn vốn vay ngoại tệ, mà đối với nguồn tài chính trong nước, hầu hết các ngân hàng đã cho EVN vay vượt giới hạn tín dụng thông thường đối với 1 khách hàng. Vì vậy, nếu muốn cho EVN vay, các ngân hàng trong nước đều phải trình Thủ tướng Chính phủ, xin cơ chế riêng. Ngoài ra, các nguồn vốn hỗ trợ khác cũng rất hạn chế, không đủ để có thể xem như là một giải pháp thay thế khi cần – ông Lê Xuân Nam nhấn mạnh…  

“Đầu tư thách thức” hay là không đầu tư?

Đó là “câu hỏi khó” mà Giám đốc WB tại Việt Nam – Bà Victoria Kwakwa cũng như nhiều chuyên gia tài chính cao cấp khác đã đặt ra và cùng EVN đi tìm lời giải.

Thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn của EVN hiện nay trong việc huy động nguồn vốn “khổng lồ” cho đầu tư nguồn điện, bà Victoria Kwakwa khẳng định: Không chỉ các bạn (Việt Nam) mà rất nhiều nước đang phát triển khác ở Châu Á cũng đã và đang phải đối diện với thực trạng này. Chính phủ (họ, và cả Việt Nam) cũng không và thực tế là sẽ không thể mãi mãi “cấp vốn” cho ngành Điện được. “Các bạn cũng không thể trông chờ vào 1 ngân hàng nào đó, hoặc 1 tổ chức tài chính/nguồn vốn ODA cụ thể nào đó, để đầu tư lâu dài được. Vì vậy, các bạn cần một giải pháp tổng thể để đảm bảo huy động nguồn vốn lâu dài” – bà Victoria Kwakwa nhấn mạnh.

Cùng quan điểm này, ông John Roome – Giám đốc Khối phát triển bền vững khu vực Đông Á – Thái Bình Dương của WB, đã đặt ngược lại vấn đề: Như vậy, tìm kiếm nguồn vốn đối với EVN là thách thức lớn, nhưng các bạn buộc phải lựa chọn: Đầu tư thách thức (đầu tư trong khó khăn, rủi ro…)  - hoặc là không đầu tư để dẫn đến thiếu điện?

Trả lời các câu hỏi này, bà Victoria Kwakwa cùng các chuyên gia tài chính của WB trình đưa ra quan điểm: Trước hết, cải cách ngành Điện, Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới đều phải dẫn tới việc tham gia của thành phần tư nhân (IPS) vào lĩnh vực phát điện (Đối với Việt Nam là cổ phần  hóa các EVN GENCO). Từ việc giới thiệu mô hình phân loại qua các tiến trình IPS trong phát điện trên thế giới, 3 mô hình cơ bản trong IPS như ở các nước: Anh, Argentina, Liên Bang Nga... các chuyên gia khẳng định: Do những đặc thù riêng của ngành Điện Việt Nam, rất khó để có thể áp dụng IPS đối với các EVN GENCO như các nước phát  triển.

Cổ phần hóa các GENCO (có lộ trình) là một hướng đi phù hợp theo xu thế thị trường, đảm bảo các giải pháp tài chính bền vững, lâu dài hơn cả - ông John Roome khẳng định.

Đại diện các EVN GENCO cũng đã trao đổi thẳng thắn về các khó khăn của mình và mong muốn WB tiếp tục hỗ trợ, giúp đỡ trong việc tìm kiếm các nguồn vốn cho đầu tư cấp bách cũng như cổ phần hóa trong lâu dài. Hiện EVN cũng đã xây dựng kế hoạch và hướng dẫn để các EVN GENCO chuẩn bị triển khai cổ phần hóa theo chỉ đạo của Chính phủ.

Đại diện WB - Bà Victoria khẳng định, WB sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam quá trình cổ phần hóa thành công, góp phần kìm kiếm giải pháp tài chính bền vững cho nhu cầu đầu tư của ngành Điện.